| 02-12-2020 |
Risico? Reserveren!
Deze week begint er een tweede grote klimaatrechtzaak in Nederland, en wel die van Milieudefensie tegen Shell over de bijdrage van onze oliereus aan de CO2-uitstoot en de opwarming van de aarde. Bij de onderbouwing van deze zaak grijpt Milieudefensie terug op een tot 2017 geheim Shell-rapport uit 1988. In 1988 kwamen Shell-wetenschappers in het geheime rapport “The Greenhouse Effect” tot de conclusie ‘dat de klimaatverandering veroorzaakt door het toenemende CO2 gehalte in de atmosfeer ingrijpende sociale, economische en politieke gevolgen zal hebben’. Ze wisten het en deden niets!
Shell en haar collega-oliebedrijven wisten wat ze deden maar de economie, de samenleving verlang(d)en naar de producten, dus werden ze gemaakt, werd er geld verdiend en zweeg men. De overheden incasseerden de belastingen en de aandeelhouders het dividend.
Maar zondaars komen er steeds vaker – op termijn – niet meer mee weg.
Wat koppen de kranten koppen?
“Miljoenenboete voor Monsanto”, “Bedrijf wist al jaren van mogelijk gevaar Roundup (glyfosaat)”;
“Een Canadese rechtbank heeft drie tabaksproducenten veroordeeld tot een schadevergoeding van 15,5 miljard Canadese dollar (2015)”;
“De tabaksindustrie wist de schade te beperken. In 1998 sloot ze een akkoord met 46 staten. De tabaksbedrijven betalen 206 miljard dollar, de staten laten hun schadeclaims vallen.”
Door het DDT schandaal – dat naar buiten kwam met het boek Silent Spring (Dode lente) van de Amerikaanse biologe Rachel Carson in 1962 waardoor duidelijk werd hoe schadelijk DDT is voor het milieu – veranderde wet en regelgeving. Overheden gingen ten aanzien van (nieuwe) chemicaliën het voorzorgprincipe hanteren bij toelating en verwerking in producten. Wat leren we hiervan?
Banken worden geacht als ze kredietrisico’s lopen daarvoor gelden te reserveren. Ook overheden zoals gemeenten en provincies zijn via het Besluit begroting en verantwoording (BBV) verplicht de risico’s die ze lopen te inventariseren en maatregelen te nemen ter beperking; ook moet er een financiële dekking zijn voorzien.
Artikel 9 lid 2 b BBV “weerstandsvermogen en risicobeheersing” en Artikel 11 lid 1 b BBV geven het volgende aan: “Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen alle risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie.”
Het wordt tijd dat niet alleen banken maar ook andere bedrijven wettelijk verplicht worden te reserveren voor de afhandeling van schadeclaims; de risico’s moeten net als bij gemeenten worden geïnventariseerd en in de jaarverslagen in beeld worden gebracht.
Als raadslid vraag ik mij dan altijd af waarom moet een gemeente dat wel en de rijksoverheid niet? De rijksoverheid haalt miljarden binnen aan belasting op schadelijke producten, zoals tabak en brandstoffen en met de veiling van 5G-frequenties.
Constaterende dat de overheid ten aanzien van elektromagnetische straling (EMS) – mijn inziens – dezelfde fouten maakt als met DDT (omwille van de economie, de markt, het geld) door in potentie voor de gezondheid en het milieu schadelijke ontwikkelingen toe te staan, komt het mij voor dat daarbij een reservering past om eventuele getroffenen – als de schadelijke gevolgen zich onmiskenbaar aandienen – te compenseren. En derhalve moeten ook de bedrijven die geld verdienen aan de in potentie schadelijke EMS worden verplicht te reserveren voor mogelijke schadeclaims. Dat reserveren zou als voorwaarde in de frequentieveilingen opgenomen dienen te worden.
Louis van der Kallen.