LOPEN WE VOOR- OF ACHTERAAN?


| 08-04-2021 |

 

Terwijl in Bergen op Zoom het onderwijs steeds meer op afstand van de overheid wordt gezet en de schoolgebouwen aan de schoolbesturen worden overgedragen, klinken elders andere geluiden. Bij het op afstand zetten wordt de financiering daarvan geregeld via een ‘lumpsum’ (een betaling die in een keer wordt gedaan en niet in delen). In feite een vrij te besteden bedrag. Gevolg meer vrijheid voor de schoolbesturen en naar het inzicht van veel oudere leraren (die zien de verschillen met vroeger) meer hobby’s en hogere vergoedingen van en aan schoolbesturen.

In een artikel in de Volkskrant stelt economiedocentdocent Ton van Haperen: “Het Nederlandse onderwijs heeft geen geldprobleem, maar een organisatieprobleem.” Hij wil de ontmanteling van de schoolbesturen, afschaffing van de vrijheid van onderwijs en het beheer en programma weer terug bij de overheid.

Volgens het Programme for International Student Assessment (PISA) dalen de prestaties van de 15 -jarigen in Nederland al vanaf 2003 en de daling gaat steeds harder. Nu (laatste onderzoek 2018) staan we op de 26e plek op de OESO lijst. In 2015 was dat nog de 15e.

Wat schrikbarend is, zijn de verslechterende cijfers van de ‘zwakke leerlingen’. In 2003 was het percentage ‘zwakke leerlingen’ op het gebied van lezen 11,5 %, in 2018 was dat gegroeid naar 24,1 %. Op het gebied van wiskunde vielen in 2003 10,9 % van de Nederlandse 15-jarigen in de categorie ‘zwakke leerlingen’, in 2018 was dat 15,8 %. Bij natuurwetenschappen was dat in 2003 13,0 % en in 2018 20,0 %! Uiteindelijk behoort onderwijs tot doel te hebben kinderen op te leiden. Het zou primair moeten gaan om ze met kennis voor te bereiden op een toekomst waarin zij zelf hun brood en beleg kunnen verdienen alsmede een volwaardige plek in de samenleving.

Volgens een UvA onderzoek weten steeds minder jongvolwassenen hoe onze samenleving in elkaar zit, wat het parlement doet, wat een rechter of een regering doet. Ze hebben als ze 18 zijn wel stemrecht maar velen zijn er feitelijk niet op voorbereid.

De scholen hebben steeds meer zorgtaken op hun bordje gekregen die intern meer status hebben gekregen dan feitelijk lesgeven. De stelling van Ton van Haperen is: “De school is verworden tot een jeugdhonk waar kinderen het goed hebben, zich veilig voelen en waar de tekortkomingen van de maatschappij moeten worden weggemasseerd, maar waar kennisoverdracht in het gedrang komt.”

De bovenmeester is directeur geworden met een managementteam dat beleid ontwikkelt. Met geld dat bedoeld was voor het primaire onderwijsbudget en het redelijk betalen van leraren en het verkleinen van klassen werden er tal van begeleiders aangesteld en besturen – die als maar meer taken kregen – werden van vrijwilligers omgeturnd naar professionele, goedbetaalde krachten.

Terwijl men elders gaat inzien dat het anders moet en mensen als de economiedocent van Haperen oproepen tot een onderwijsrevolutie met als doel terug naar de echte onderwijs taak zit Bergen op Zoom nog op de route naar verzelfstandiging en het op afstand zetten van het onderwijs en de overdracht van de gebouwen aan de besturen. De liberalisering moet immers doorgaan! Of toch niet? Zelf denk ik dat het op afstand zetten het creëren van functies is voor vooral de beter opgeleide VVD- en D66-stemmers. Dat het belang van ‘zwakke leerlingen’ hier niet mee gediend is. Stiekem denk ik dat ze van mening zijn: die gaan straks toch niet stemmen en als ze gaan stemmen gaan ze voor de mooie praatjes van onze rap pratende lijstrekkers in de strakke kostuums, te blitse schoenen en mantelpakjes.

Ik ben geneigd, in het belang van onze ‘zwakke leerlingen’ Ton van Haperen gelijk te geven. Het kan en moet anders in Nederland. Die ‘liberale’ privatiseringsagenda moet teruggedraaid worden, te beginnen bij het onderwijs. Ook de ‘zwakke leerlingen’ verdienen goed onderwijs en dat behoort te zijn de overdracht van kennis en vaardigheden binnen een door de overheid opgesteld leerprogramma, gericht op die kennisoverdracht. Daar horen leraren met passie bij die zich kunnen concentreren op waar toe ze zijn opgeleid. En maatschappelijke problemen moeten niet weggemasseerd worden maar opgelost. Dit alles zodat we op de PISA lijstjes weer vooraan komen in plaats van achteraan en onze leerlingen krijgen waar ze recht op hebben: goed onderwijs.

 

Louis van der Kallen.