EENZAAM 4

 

    


| 12-11-2020 |

 

Mensen die zich genegeerd of niet gewaardeerd voelen door hun partner, familie, vrienden, buren, medeburgers, werkgever(s), gemeenschap, politici en overheid ervaren dat als (vormen van) eenzaamheid. Ook het gevoel economisch buitengesloten te zijn, leidt tot gevoelens van eenzaamheid. Economen als Martin Sandbu stellen dat de keuze voor Trump in 2016 of het stemmen voor de Brexit in het VK of de opkomst van de Gele Hesjes in Frankrijk de politieke gevolgen zijn van het gevoel economisch en politiek buitengesloten te zijn. Onzeker werk, lage lonen, globalisering, automatisering, technologisering, deregulering, verstedelijking, vervreemding, en kleine baantjes en daarmee een groeiende ongelijkheid versterken het gevoel van uitsluiting en van eenzaamheid. Kortom: een steeds onzekerder toekomst, terwijl anderen wel lijken gehoord te worden en vooruitgang ten deel te vallen.

Door de versoberingen in de sociale zekerheid en de veranderingen in (lokale) sociale structuren zoals verenigingen – dit mede door de corona maatregelen – worden die gevoelens versterkt. De machtsverschuiving van vakbonden en kleine bedrijven naar de eigenaren van grote (tech-)bedrijven spelen daarbij ook een rol. Het gevoel ‘we doen er niet meer toe’ neemt dan de overhand en wordt dan omgezet in vormen van protest, zoals kiezen voor Trump, Brexit en protest tegen de ‘gevestigde’ orde. En zo treedt de eenzame, de uitgestotene toe tot nieuwe vormen van verbondenheid. Zich één voelen in die nieuwe groep van eensgezinden. Zoals dat vroeger ervaren werd met collega’s en in de vakbond en nu weer in stromingen die ergens tegen protesteren.

Het collegiale verbond is verbroken, soms door technologische vernieuwingen maar vaker door het flexibiliseren van de arbeid door inhuur en het “ver-ZZP-en” van de werkgelegenheid. Steeds andere collega’s waarmee je niet meer samenwerkt maar waarmee je in concurrentie bent gekomen. Wie wordt morgen, volgende week of volgende maand voor de volgende klus ingehuurd?

Steeds meer mensen zijn beroofd van hun verworvenheden. Machteloos, monddood en langzaam maar zeker, stukje bij beetje onzichtbaar geworden voor de beslissers.

En dan sluipt de reactie erin: we vechten terug. Maar tegen wie of wat? De EU? De gevestigde orde van de (oude) politieke partijen? De regering? Tegen vaccinatie? Tegen 5G? Tegen de politie? Tegen de uitvoerders van die verdomde coronamaatregelen? Hoe? Ontkennen we de (oorzaken van) klimaatveranderingen? Geven we ons over aan complottheorieën? Gaan we protesteren? Slaan we net als de vroegere Luddieten de machines in puin? Stichten we brand in antennemasten? Gaan we ons organiseren in nieuwe vakbonden? Bedreigen we de ‘boosdoeners’? Of ‘leven’ we ons anoniem uit op de sociale media waar we totaal min of meer straffeloos los kunnen gaan? Voor mij zijn het tal van uitingen van eenzaamheid, van een schreeuw om gerechtvaardigde aandacht. IK BEN ER OOK NOG!

Zijn de Trump’en of Johnsons van deze wereld de oplossing? Ik denk het niet. De moraliteit moet terug in de politiek en in het economisch systeem. Het neoliberale systeem is totaal uit de bocht gevlogen. De ‘rijkdomen’ van deze wereld moeten rechtvaardiger worden verdeeld. En dat is niet alleen werk en geld. Maar ook en vooral stappen die helder maken U DOET WEL MEE. U WORDT GEZIEN! Waar zijn de leiders waarvan we zien, voelen, weten: die staat ergens voor? Die maakt deel uit van een zuil, een club waartoe ik wil behoren. De mens, ieder mens wil gewaardeerd en begrepen worden en ieder mens wil werk verrichten waar hij/zij een belangrijke bijdrage aan kan en wil leveren. Hij of zij wil weer weten: IK DOE ER TOE.

 

Louis van der Kallen.