DE MODERNE WERELD

 

| 08-09-2019 | 08:15 uur |


 

| MAAKT HET ONS GELUKKIGER? |

 

 

Als je 71 bent en je kijk terug in de tijd dan ervaar je grote verschillen in hoe mensen met elkaar omgaan tussen nu en vroeger. Voor mijn gevoel is er onvoorstelbaar veel veranderd in de laatste pakweg zestig jaar. Praten en het schrijven van brieven waren zestig jaar geleden dé communicatie middelen tussen personen. Zestig jaar geleden werd langzaam maar zeker de telefoon en de televisie gemeengoed. Het ‘kastje’ veroverde in een razend tempo onze vrije tijd en snoepte al één op één veel ‘praattijd’ tussen huisgenoten af. Het feit dat in de zelfde periode de telefoon gemeengoed werd compenseerde het verlies aan ‘praattijd’ tussen huisgenoten een beetje want er kwam wat ‘praattijd’ met familie en vrienden op afstand voor terug.

Vanaf de jaren negentig is er enorm veel ‘praattijd’ verloren gegaan. De computer deed zijn intrede, als een nieuw aantrekkelijk ‘kastje’ alleen dit was een privé kastje. Het mobieltje en de smartphone kwamen met tal van schrijfmogelijkheden. Praten werd grotendeels overbodig. Iedereen kreeg de mogelijkheid om zijn of haar vrijheid van meningsuiting tot op het bot uit te oefenen.

Hebben al de veranderingen ons bevrijd en ons de verandering en geluk gebracht waarnaar we verlangden? Ik denk het niet. De vermindering in ‘praattijd’ heeft in mijn waarneming ook veel leegte, eenzaamheid, doelloosheid en tal van vormen van narcistisch gedrag op geleverd. Gecombineerd met het propageren en wettelijk vorm geven van steeds verder doorgevoerde individualisering en digitalisering van contacten, waarbij de overheid vaak leidend was. Nu is de ‘moderne’ wereld, in mijn beleving, een weinig warme of misschien zelfs een asociale samenleving. Het ik en het nu lijken bepalend te zijn. We zijn terecht gekomen in een wereld die steeds minder een samenleving is en steeds meer een instabiel geheel lijkt. Een geheel van vaak wispelturige coalities die snel weer uit elkaar kunnen vallen. Binden lijkt steeds moeilijker te worden. De ‘sociale media’ blijken verre van sociaal. Het is idealiseren of kleineren zo lijk het adagium.

Materialisme is in de afgelopen zestig jaar de norm geworden net als steeds meer uren werken voor al dat ‘moois’. 10 tot 15 % van de werkenden ervaart overspanningsklachten. Zondagse bezoekjes aan (groot)ouders werden telefoontjes en whatsappjes. Zijn wij en onze (groot)ouders hier gelukkiger van geworden. Geven we daarmee onze kinderen het goede voorbeeld en hoe gaan ze straks met ons om? Zal het familiekerstdiner al deze veranderingen overleven of gaan we dat met thuisbezorgd ook digitaliseren en voor het beeldscherm verorberen?

Welke welvaart heeft de moderne techniek ons gebracht? Welzijn in mijn ogen niet of nauwelijks. Verbondenheid? Ik denk het niet. Ik voel verbondenheid als ik met iemand in alle rust op mijn achterplaatsje een gesprek heb over de zaken die ons verbinden. Dankbaarheid? Voor wat? Vertrouwen in mensen waarmee de verbinding is verengd tot het zien aan de kerstdis. Praten, elkaar zien, elkaar de hand schudden of omarmen, is in mijn ogen contact maken en verbinden en vertrouwen opbouwen en onderhouden.
Ik heb in mijn leven heel wat overheidsgebouwen betreden. Gemeentehuizen, provinciehuizen, waterschapkantoren alle waren in de jaren tachtig/negentig vrij toegankelijk. Nu zijn zij verdwenen achter muren van glas, poortjes, bewakers en vooral pasjes! Angst en controledwang beheersen de overheden. Vroeger kon je de behandelend (belasting)ambtenaar gewoon bellen. Ambtenaren zijn verdwenen achter callcenters en computerprogramma’s.

De honger naar ‘groei’ en steeds meer en luxer verteerd ons. Ons vooruitgangsideaal is verengt tot economische groeicijfers. Een nachtmerrie scenario! Het wordt tijd dat we wakker worden. Het wordt tijd voor een meer Ludditische kijk op onze wereld en leven. Onthaasten mag. Waarbij er tijd ontstaat om weer echt te praten met onze naasten en onze medebewoners van deze wereld. Onthaasten om weer echte welvaart te ervaren en weer een sociaal wezen te worden.

Louis van der Kallen