LIEGEN OF DROMEN?

 

    


| 24-02-2021 |

 

Ik constateer al jaren dat aperte onwaarheden en – het wekken van – volstrekt onhaalbare verwachtingen in verkiezingsprogramma’s en verkiezingsleuzen steeds vaker deel uit maken van de manier waarmee politici de kiezers benaderen. Liegen lijkt steeds vaker een volkomen geaccepteerd gedrag te zijn van politici. Het lijkt er langzaam in geslopen te zijn. Het Trumpisme lijkt gemeengoed.

Voor mij is het helder dat de komst van kies/stemwijzers de laatste tien tot vijftien jaar daarin een belangrijke rol heeft gespeeld en nog speelt. In 2014 was ik als lijstrekker van Ons Water betrokken bij de opstelling van een kieskompas voor de waterschapsverkiezing door een ‘onafhankelijke organisatie’ die zichzelf een wetenschappelijk imago toedichtte met als directeur politicoloog André Krouwel, die als universitair hoofddocent is verbonden aan de afdeling politicologie van de Vrije Universiteit te Amsterdam. Drie maanden voor de verkiezingen hadden we op het kantoor van het Waterschap Brabantse Delta een stellingenconferentie om stellingen te bespreken die door de deelnemende partijen bij het ‘kieskompas’ waren ingebracht ter bespreking. Velen werden door André Krouwel snel en vaardig af geserveerd. “Te vaag”, “te moeilijke taal”, “te genuanceerd”, enzovoorts. Stellingen die een onjuiste voorstelling van zaken gaven, werden echter wel goedgekeurd, zelfs als ze in strijd met de wet waren. Ook stellingen, zoals bijvoorbeeld: “boeren moeten verplicht worden mee te werken aan waterveiligheid”, die al lang wet zijn en derhalve gewoon al jaren als uitgevoerd beleid worden geaccepteerd. Tegenstrijdigheden in het “goedkeurgedrag” van partijen, zoals kiezen voor belastingverlaging en tegelijkertijd het uitvoeren van allerlei voor de kiezer ‘leuke’ dingen (alsof ze geen geld kosten) waren geen aanleiding dat te benoemen. Nee, partijen mogen gewoon bij hun invulling van hun positie ten aanzien van een stelling dit soort tegenstrijdigheden aan hun laars lappen.

Waar ik mij toen het meest aan ergerde, was dat partijen stellingen in mochten brengen die volstrekt in strijd waren met de taken en bevoegdheden van het waterschap. Toen ik dat ter discussie bracht was het ‘wetenschappelijke’ antwoord van de politicoloog Krouwel dat “partijen en politici mogen dromen”. Is dat wat de kiezer mag verwachten?

Dromen over een betere wereld, waarin alles gratis is, kan in de kroeg maar niet als er een waterschap, gemeente, provincie of land bestuurd moet worden. De indruk wekken dat het waterschap over bepaalde zaken gaat terwijl dat niet zo is, is in mijn ogen simpelweg kiezersbedrog! Als je werkelijk de kiezer wilt helpen zijn keus te maken, zoals bij een kieskompas of stemwijzer wordt beweerd , dan is dat naar mijn visie niet het geval met stellingen die grotendeels een onware of weinig realistische voorstelling van zaken geven. Een stemwijzer of kieskompas lokt door het geven van een onjuiste voorstelling van zaken manipulatie door partijen uit. Om in het gevlei van de kiezer te komen, kunnen partijen bij het invullen van hun antwoorden straffeloos liegen of tegenstrijdige uitspraken doen, en dat onder het voorwendsel van een toeziend ‘onafhankelijk wetenschappelijk’ oog.

Als partij moet je wel meewerken aan het kieskompas. Anders kom je niet onder de aandacht van de zoekende kiezer. Maar of de kiezer zich geholpen kan voelen met een kieskompas of stemwijzer is voor mij niet echt een vraag meer. Hij of zij wordt grotendeels misleid met stellingen die niet reëel hoeven te zijn. Er mag immers gedroomd worden! Een kieskompas of stemwijzer behoren geen ‘dromen’ te bevatten maar haalbare en realiseerbare beleidsopties. Je kan in het echte leven ook geen ‘droomkeuzes’ maken. Als “dromen mag” wordt gepropageerd door ‘onafhankelijke politicologen’ als André Krouwel is er voor politici, die deelnemen aan een stellingenconferentie voor een kieskompas of voor hun partij die bij de stellingen hun positie weergeven, geen enkele rem meer om niet te dromen en hun dromen worden dan al snel hun waarheid, ook al weten wij allemaal, diep in ons hart, dat de meeste dromen gewoon bedrog zijn. In het geval van een door een politicus dromend ingevuld kieskompas: kiezersbedrog. Maar sommige politici zullen daar anders overdenken. Hun opvattingen zijn immers een droom over het voor hen ideale Nederland en dromen mag van de politicoloog!

Een kieskompas of stemwijzer is geen echt hulpmiddel voor de kiezer; het is een middel ter manipulatie van de keuze van de kiezer, een middel dat liegen beloont en de waarheid afstraft. Eerlijkheid loont dan niet. Gevolg een parlement, gemeenteraad, staten of algemeen bestuur van een waterschap vol met politici die mooi kunnen dromen.

 

Louis van der Kallen.