GELDNOOD

 

    


| 14-01-2021 |

 

Bergen op Zoom is net als veel van haar burgers in ‘geldnood’. Wetenschappers denken al vele eeuwen na over hoe komt het toch dat wij mensen en vaak ook overheden zo slecht met ons geld, ons inkomen en onze bestedingen om gaan? Overwegend komen ze tot min of meer soortgelijke conclusies die samen te vaten zijn in het volgende: een ingebakken ‘overdreven optimisme’ en “eenmaal in geldnood” maken onze hersenen rare sprongen. We bereiden ons overwegend slecht voor op economisch slechtere tijden. Waarom? Omdat we denken: “dat overkomt mij niet!” Ik ben beter, slimmer, handiger enzovoorts. En soms: “ik leef nu!” We lijden aan zelfoverschatting. 95 % van de automobilisten denkt bijvoorbeeld dat ze beter rijden dan gemiddeld.

Als politicus neem ik al jaren waar dat VVD’ers oprecht geloven dat het in de toekomst beter gaat. Dat de problemen of opgaven van nu ‘straks’ makkelijker opgelost zullen worden. Dat er ‘straks’ slimme oplossingen gevonden worden waardoor nu nog niet aan een oplossing gewerkt hoeft te worden. “Straks kan het vast goedkoper en beter. Dus waarom nu de belastingen verhogen om de problemen van nu op te lossen?”

Veel mensen en politici vermijden bij voorkeur onzekerheid. De ‘kop in het zand’ is dan een voorlopige strategie. Gewoon ontkennen is dan het politieke adagium, daar win je immers verkiezingen mee! Dan kan het gebeuren dat een VVD wethouder financiën in 2018 na 8 jaar ‘saneren’ durf te beweren dat nu alle financiële problemen in Bergen op Zoom opgelost zijn en Bergen op Zoom nu weer vooruit kan kijken, en twee jaar later blijkt dan de ‘beerput’ nog steeds vol te zitten en harder te stinken dan in 2008.

Uit gegevens van de branchevereniging van schuldhulpverleners blijkt dat het gemiddeld vijf jaar duurt voordat mensen hulp zoeken voor hun financiële problemen en dat dan de gemiddelde schuld is opgelopen tot 43.000 euro. Nu zijn als gevolg van corona veel inloopuren van schuldhulpverleners gesloten. Dat maakt (toekomstige) problemen groter. Er is grote schaamte om over geldgebrek en geldstress hulp te zoeken. Maar ook als er hulp wordt gezocht, blijkt het heel moeilijk om als gewoontedier de tering naar de nering te zetten. We streven naar ‘gemak’ en veranderen is ongemakkelijk en pijnlijk. Zeker als de geldstress al jaren heeft geleid tot slechter slapen en piekeren en de zorgen onze geestelijke gezondheid heeft ondermijnd. Bij schaarste aan geld richten mensen en bestuurders zich meer en meer op de korte termijn en juist dat is belemmerend voor een echte oplossing. Als een mens of een overheid zich uitsluitend richt op overleven worden kansen gemist die belangrijk zijn voor de toekomst van het individu of de betrokken overheid zoals de gemeente Bergen op Zoom.

Politici moeten nu zorgen dat individuele burgers hulp krijgen om grotere problemen zo veel mogelijk te voorkomen. Dat moet ook betekenen kansen bieden. Met de juiste en flexibele regelgeving rond de bijstand en de routes uit de bijstand door individueel ondernemerschap te stimuleren. En niet deze routes door tal van maatregelen te belemmeren c.q. te frustreren. Tegelijkertijd dient een gemeentelijke overheid in geldnood zichzelf gedisciplineerd te gedragen en zichzelf desnoods aan de haren uit het moeras te trekken. En ja, daar past erkenning van het probleem en de oorzaken bij en het aanvaarden van hulp van anderen. Daar past bijvoorbeeld ook het aanvragen van artikel 12 bij en helaas ook de daaraan verbonden gevolgen zoals extra toezicht van hogere overheden en een (tijdelijke) belastingverhoging die best wel eens tien of twaalf jaar kan duren.

Wie zijn achterste brand zal op de blaren moeten zitten!

 

Louis van der Kallen.


    

HET ZWAARD OF DE BALANS?

 

    


| 31-10-2020 |

 

Gelezen in Harrebomée spreekwoordenboek der Nederlandse taal samengesteld in 1861. Dus een oude wijsheid!

“Wie geen verstand van het eijereten heeft, die zal den baard of de kale kin beslabben.” Dit kan eind 2021 slaan op het college.

Ik ben voor bezuinigen en de doelstellingen van het focusakkoord. Maar het tekort in 2021 naar nul brengen kan in mijn ogen alleen als het Rijk met extra miljoenen voor het ‘sociaal domein’ over de brug komt. Als je als college de opdracht zonder die voorwaarde aanvaardt, weet je niet waar je mee bezig bent. Bezuinigen op personeel kost geld, veel geld. Dat kan niet in één jaar kostenneutraal, als het ‘wonder’ – de nul – zonder hulp van het Rijk en zonder forse belastingverhoging sowieso al haalbaar is. In dat geval zamel ik as in om mij publiekelijk met as te overgieten en een rondje over de Grote Markt te lopen als boetedoening voor mijn kennelijke onwetendheid. Als de eventuele extra hulp van het Rijk in zijn totaliteit niet als overschot op de jaarrekening wordt gepresenteerd en de nul dus niet door bezuinigingen wordt gehaald, verwacht ik het opstappen van alle wethouders! Als het “niet halen” pas wordt geconstateerd ver in 2022 met het formeel vaststellen van de jaarrekening 2021 (boekhoudkundig trucje) en dit college of haar leden al zijn vertrokken, dan verwacht ik dat al mijn collega’s die voor dit ’amendement voor de bühne’ hebben gestemd, net als ik voornemens ben, in het openbaar boete te doen. Geseling hoeft niet. Men zou naar Compostella kunnen wandelen om de zonden te overdenken.

De BSD en ik zijn voor bezuinigen en het tekort naar nul brengen en de schuldenlast verlagen, maar wel met respect voor de rechten van onze ambtenaren. Bergen, Halsteren en Lepelstraat moeten wel hun identiteit en eigenheid kunnen behouden. Dat eist offers en vele jaren strak financieel beleid. Begrotingen moeten wel reëel zijn. Door een louter financieel amendement, zonder aan te geven hoe men tot die bezuinigingen komt, verliest het alle kracht. Het wordt tijd dat de gewaardeerde collega’s in gaan zien dat beleid maken meer is dan (onhaalbare) financiële kaders aangeven. In december komt “het hoe?” nadrukkelijk aan bod. Dan zal blijken hoe moeilijk het is. Om met respect voor de gemaakte afspraken, met het personeel en de vakbonden inhoud te gaan geven aan de nu geformuleerde financiële eisen. Zeker als je wilt dat ook onze gemeente haar noodzakelijke en bij wet gegeven taken voor de samenleving kan blijven voldoen. Dit gaat over echte mensen. Onze burgers en onze ambtenaren.

Hanteren we het zwaard of vinden we de balans?

 

Louis van der Kallen.