RECHTSTAAT NIET MEER HEILIG

 

    


| 07-06-2022 |

 

Ik werd de afgelopen maand getroffen door een aantal krantenkoppen; “Rechtsstaat niet heilig bij aanzienlijk deel bevolking”, “Rutte verwijdert sms’jes “ en “Ministers weigeren sms-verkeer met Rutte prijs te geven vanwege ‘eenheid kabinetsbeleid’”.

Ruim een derde van de bevolking vindt dat het kabinet veel daadkrachtiger moet optreden om ingewikkelde vraagstukken aan te pakken. Oók als daarvoor wetten moeten worden genegeerd. 37 procent vindt dat ‘regeringen moeten doen wat de meeste Nederlanders willen, ook al zijn er wetten die dat niet toestaan’. Van de Nederlanders die een strenger asielbeleid willen, is dat zelfs 60 procent. Tegelijkertijd vinden vrijwel alle kiezers dat onze huidige democratische rechtsstaat heel belangrijk is. Dit blijkt uit de monitor Democratisch Bewustzijn in Nederland van de Anne Frank Stichting en het Verwey-Jonker Instituut. Ons democratisch bestel rot onder onze kont vandaan.

Voor mij is één van de veroorzakers van deze ‘rot’ onze minister-president! Hij oordeelde dat hij eigenhandig mocht beslissen wat hij wel of niet aan sms’jes relevant vond om te bewaren. In zijn regeerperiode hebben diverse bewindspersonen het veld moeten ruimen omdat ze informatie achterhielden!

In 2005 verscheen onder verantwoordelijkheid van de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed het rapport “een dementerende overheid”. Die overheidsinstelling maakte zich zorgen over het gebrek aan “duurzame digitale toegankelijkheid van overheidsinformatie”. En constateerde in haar jaarverslag 2021 dat zestien jaar na het verschijnen van dat rapport het nog steeds ‘onduidelijk is welke (digitale) informatie bewaard moet worden en welke vernietigd mag worden’.

De archiefwet (1995) lijkt ruimte te bieden tot de interpretatie van Rutte. Terwijl de Raad van State in 2019 bepaalde dat sms- en app-verkeer van bestuurders principieel openbaar is! In ons rechtssysteem horen burgers en bestuurders in mijn visie uiteindelijk de uitspraken van de Raad van State serieus te nemen.

Wetgeving kan gezien de traagheid van de rechtsvorming onmogelijk de veranderingen in de informatiesamenleving bijhouden en loopt per definitie achter. Waarbij beseft moet worden dat het door de politiek geschetste ideaalbeeld van een open en transparante overheid door de enorme toename van digitale data vermoedelijk onhaalbaar is. Zeker als de politiek middels een premier met een vaardige delete knopvinger en volgzame ministers (vanwege de eenheid kabinetsbeleid), vermoedelijk om politieke redenen weigert te doen wat de Raad van State juridisch juist acht.

Zelf ben ik twee keer tot ‘bestuurder’ gekozen. Beide keren heeft er niemand mij uitgelegd dat als ik een sms’je of app ontving ik die zou moeten bewaren. Niet dat het veel had uitgemaakt want ik was in die tijd niet zo handig met mijn mobiel. Maar ik denk dat ook de nieuwe wethouders die de afgelopen weken zijn aangetreden niet massaal zijn geïnstrueerd over welke eisen de Archiefwet en de uitspraken van de Raad van State betekenen over hoe om te gaan met hun sms’jes of appjes.

Al de mooie uitspraken van de politiek over openheid zijn zonder het goede voorbeeld van henzelf onbetekenend, een pose! Openheid zonder geheugen, zonder archief is pure fictie die de politiek en de rechtstaat ondergraaft. En de minsteriele daders komen er mee weg. Of komt er veel werk voor Vrouwe Justitia?

 

Louis van der Kallen.



Voeg toe aan je favorieten: Permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *