LEVEN IN DE WAARHEID

 

    


| 14-01-2022 |

 

 

Michael Ignatieff wijdt in zijn boek Troost (als licht in donkere tijden) ook een hoofdstuk aan Václav Havel die zijn hele leven probeerde ‘in waarheid te leven’ in een poging anderen te inspireren. Hij ging ervan uit dat ‘de laatste rechter’ alles, ook de kleinste zaken zou meewegen. Hoewel hij zijn hele leven, bijna als geen ander, aan kritisch zelfonderzoek had gedaan was hij bang voor dat oordeel.

“Poging om in de waarheid te leven” was ook de titel van het essay waarmee Václav Havel probeerde de dagelijkse leugen van de macht te doorbreken.  Een tijdgenoot was Milan Kundera. Kundera was een schrijver die de moed, na de Russische inval in 1968 die een eind maakte aan de Praagse lente, opgaf. En in 1975 verhuisde naar Frankrijk.

Kundera was berustend zo bleek uit een tekst als: ‘Geschiedenis is een slimme godheid, die ons alleen maar kan vernietigen, bedriegen, misbruiken of op zijn best voor de gek houden.” Havel dacht daar heel anders over “de geschiedenis is niet iets wat elders plaatsvindt maar hier. We leveren er allemaal een bijdrage aan.”

De één had de hoop na 1968 opgegeven de ander vond, ondanks de onzekere uitkomst van al je inspanningen, in die gebeurtenis inspiratie. In 1986 drie jaar voor hij zijn land naar de vrijheid zou leiden zei Havel; “Hoop is bepaald niet hetzelfde als optimisme. Het is niet de overtuiging dat iets goed gaat komen, maar de zekerheid dat iets zinvol is, hoe het uiteindelijk ook uitpakt.”

Als lokaal politicus vraag ik mij soms, als ik om mij heen kijk, ook af in welke waarheid leven ik en mijn collega’s? Hoe kunnen inzichten soms zo verschillen? Waarom zie ik iets wat anderen klaarblijkelijk niet zien of willen zien? Waarom denk ik of hoop ik dat het straks (na de gemeenteraadsverkiezingen in 2022) anders zal gaan? Word ik op mijn oude dag een soort van Kundera die de moed opgeeft? Of ben ik een soort van Václav die tegen beter weten in de Via Dolorosa blijft volgen?

De eerlijkheid gebied mij te zeggen; dat wat ik doe als Bergs politicus wel een lijdensweg lijkt, maar ik die met enig plezier afwandel. Natuurlijk had ik liever dat men bij tal van zaken naar mij was geluisterd. Bijvoorbeeld over de risico’s van plannen zoals de Berge Haven en de Markiezaten, over de schulden opbouw enzovoort. Maar gedane zaken nemen geen keer en uiteindelijk zullen wij als politici en als Bergse burgers de gevolgen moeten dragen. Havel kwam vlak voor zijn dood tot de conclusie dat mensen en ook hij índerdaad zelf hun geschiedenis scheppen, maar niet zoals ze zelf willen of hopen.

Of we ‘leven in waarheid’ zullen we allereerst zelf moeten beoordelen. Wat of wie zien we als we in de spiegelkijken? Wie willen we uiteindelijk zijn? Een Havel? Een Kundera? Of ons zelf? Wat vrezen we als onze ziel gewogen wordt?

 

 

Louis van der Kallen.



Voeg toe aan je favorieten: Permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *