VERDRIET

 

    


| 26-12-2021 |

 

 

 In het boek “Troost” van Michael Ignatieff wordt in het hoofdstuk “Oorlog en vertroosting” ingegaan op ‘troost’ in en na een (burger-)oorlog, waarbij de toespraak van Abraham Lincoln van maart 1865 bij de aanvaarding van zijn tweede ambtstermijn wordt behandeld.

De Amerikaanse Burgeroorlog liep in maart 1865 op zijn einde. Een conflict dat circa 700.000 dodelijke slachtoffers kende en meer dan een 500.000 gewonden. Hoe vind je als overwinnaar dan de woorden die het volk na al die verschrikkingen, al die verwoestingen, al dat leed weer kan helen, verzoenen en herenigen. Wrok en woede via gedeeld berouw omzetten in een nieuw gevoel van gezamenlijkheid is moeilijk. 

Een oorlog in alle bitterheid van het ‘eigen gelijk’ uitgevochten tot het moment van totale instorting. De twee partijen lazen dezelfde bijbel, baden tot dezelfde god en spraken dezelfde taal, beriepen zich op hetzelfde geloof om hun strijd te rechtvaardigen. Lincoln haalde het evangelie aan van Mattheüs aan: “Oordeel niet, opdat u niet geoordeeld worde”. Lincoln begreep de banden tussen troost, vergiffenis en verzoening. Als de uitkomst van een oorlog slechts de triomf is van de één en de rampzalige nederlaag van de ander zal een vrede besmet worden met beschuldigingen en haat en een blijvende wrok opleveren. Wees nederig over de zin en uitkomst van de strijd. Gun de ander een eervolle nederlaag. Lincoln bracht die wijsheid op in een poging troost en vertroosting te bieden aan al degenen die hun geliefden hadden verloren of de mismaakte slachtoffers thuis opvingen.

Kijken we na meer dan 150 jaar terug dan kan ik – als buitenstaander – niet anders dan constateren dat Lincolns hoop op een grootmoedige wederopbouw zowel materieel als menselijk grotendeels is mislukt. De mentale wonden van toen zijn nog niet genezen. Het noorden (de Unie) is nog steeds het industriële hart (voor zover de industrie niet naar China en Vietnam is overgebracht). De ongelijkheid in het zuiden (de confederatie) is nog steeds het grootste en het menselijk leed het schrijnendste. Ook politiek is het land niet echt herenigd. De ‘Democraten’ heersen in de voormalige Unie staten en de ‘Republikeinen’ (de GOP) in de voormalige confederale staten. En zijn de minderheden nu wel vrij, in de zin van dezelfde rechten? Kijkend naar hun gemiddelde leefsituatie, hun slachtofferschap bij misdaden, de behandeling in wet, regelgeving en zeker ook door de politie, dan denk ik van niet. Kijkend naar CNN of FOX News groeit de polarisatie in de USA met de dag. Wat is leren van het verleden toch moeilijk. Als zelfs de bloedigste broedertwist allertijden ondanks de woorden van troost en vertroosting door een groot staatsman niet leidt tot een beter en meer rechtvaardiger land. De Unie/Confederatie grens is nog steeds hard. En de kloof in denken lijkt zich op die grens te verbreden.

Is Trump de nieuwe Jefferson Davis en kan Biden de rol op pakken van Lincoln? Met het verwijderen van de namen en beelden van Zuidelijke ‘helden’ is honderd vijftig jaar na dato het inwrijven van de morele en militaire nederlaag weer stevig ter hand genomen en de wonden worden weer opengereten. Wat is grootmoedig winnen en eervol verliezen toch moeilijk. En daarmee is echt troost vinden en absolutie bieden aan de doden haast onmogelijk. Respecteer de ander en zijn geschiedenis en afstamming ongeacht of hij of zij rood, geel, bruin, wit of zwart is of alles er tussenin. Dat zou mij troost bieden.

Voor wie eens even bij het herdenken van alle oorlogsslachtoffers wil stilstaan, lees eens mijn digitale doden herdenkingsgeschrift van mei 2020.

 

 

Louis van der Kallen.



Voeg toe aan je favorieten: Permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *