MUZIEK EN TROOST

 

    


| 22-12-2021 |

 

 

In het boek van Michael Ignatieff wordt uitgebreid ingegaan op muziek en troost. Gewijde muziek zoals koralen, oratoria, missen en hymnen bieden mensen al duizenden jaren troost. De Messiah van Händel begint zelfs met de woorden van Jesaja  ‘Wees getroost mijn volk’. We kennen vele Requiems, van Mozart, van Brahms en van Verdi. Ook in zijn Stabat Mater rouwt Antonín Dvořák. Ook Wagners Parsifal die gaat over lijden en verlossing is een verhandeling van vertroosting op muziek. Gustav Mahler vermengde in zijn Tweede Symfonie woorden van troost met muziek.

  • “O glaube
  • Du wardst nicht umsonst geboren!
  • Hast nicht umsonst gelebt, gelittet!”

 

  • (‘Geloof
  • Je bent niet voor niets geboren!
  • Je hebt niet voor niets geleefd, geleden!’)

Muzikale troost in een bijna pure vorm!

Gustav Mahler’ kindertotenlieder brengen de luisteraar en de muziek tot aan de rand van de stilte waar troosten door de muziek ten einde loopt en de luisteraar zelf op zoek moet gaan naar de zin van de dood en het leven. Nu lijkt ‘troost’ geen deel meer uit te maken van de moderne vocabulaire muziek. Er zijn andere vormen van therapie om te herstellen van verlies en verdriet. Mahler worstelde met depressieve gedachten en gevoelens. In zijn onvoltooide Tiende Symfonie schreef hij in de kantlijn van de partituur “Mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten?” (Psalm 22 – Jezus). Een eeuwige tekst en een eeuwig gevoelen.

Als ik zelf in een sombere bui ben, ben ik een zwelger. Ik wentel mij dan, vanaf mijn vroege jeugd, in mijn verdriet en ongeluk. Ik speel dan het Wolgalied van Lehar in de uitvoering van Marino van Wakeren. Ik zoek dan de rust van de eenzaamheid soms ook op en koester dan die ervaring van alleen zijn in een volle wereld en dan ben ik, voor even, de soldaat aan het Wolgastrand uit Der Zarewitsch.

De muziekkeuze op begrafenissen is iets waar ik altijd oplet en die ik probeer te doorgronden. Vaak heeft de overledene of zijn nabestaanden gekozen voor de lievelingsmuziek van de overledene. Soms is er een diepere boodschap of een laatste boodschap van troost. Voor mij is een voorbeeld daarvan  Don’t Cry For Me Argentina. Misschien wel omdat mijn politieke uitgangspunten fragmenten bevat van het peronisme waar Eva Maria Duarte de Perón staande naast haar man Juan Domingo Perón voor stond. Als ik een geboren Argentijn zou zijn, was ik vermoedelijk een Peronista!

Op mijn begrafenis zullen de eventuele bezoekers een muzikale mix krijgen van het Wolgalied (de eenzame soldaat in mij), There Were Roses (nog even een spiegel voor houden), maar ook Last Exit to Brooklyn (want ook mijn ziel moet afscheid nemen).

Troost vinden in muziek is misschien wel de modernere manier en heeft deels de plaats van de gewijde muziek ingenomen in het proces van vertroosting.

 

 

Louis van der Kallen.



Voeg toe aan je favorieten: Permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *