LIEFDE VOOR HET LEVEN ZELF

 

    


| 14-12-2021 |

 

 

In een balk in de bibliotheek van Michel de Montaigne is de Latijnse inscriptie “Homo sum, humani nihil a me alienum puto” (Ik ben een mens, niets menselijks is mij vreemd van de Romeinse dichter Terentius) gekerfd.

Als ik een bibliotheek zou hebben zou die tekst ook bij mij op een balk kunnen staan. De beperktheid van het mens zijn, ervaar ik ook. Bijna alle ondeugden die ik waarneem in de samenleving en bij mensen zie ik ook als ik in de spiegel van mijn ziel kijk.

Ook de schrijfsels van Michel de Montaigne komen voor in “Troost” van Michael Ignatieff. In Essais (letterlijk: probeersels of proeven) bestudeert en beschrijft De Montaigne de mensheid en met name zichzelf. “Als ik opnieuw zou moeten leven, zou ik leven zoals ik geleefd heb. Ik laat geen tranen over het verleden en ik ben niet bang voor de toekomst” schrijft De Montaigne. Volgens Ignatieff was het tegendeel waar. De Montaigne “vergoot tranen in overvloed en voelde vaak een soort van weerzin over zijn nutteloze gekrabbel.”

Weerzin voel ik niet bij mij krabbels en commentaren, maar ook ik denk weleens: hoe nuttig is het wat ik doe of onderneem. Wie leest het nu eigenlijk en waarom en wat is nu eigenlijk het effect van wat ik schrijf en doe?

Michel de Montaigne maakte circa dertig jaar lang een burgeroorlog mee. Hij bestierde een katholiek huishouden in protestant gebied. Zijn dierbaarste bezittingen waren zijn boeken en geschriften. Dertig jaar waarin religieuze fanatici hun overtuiging rechtvaardigden en moord, brand en plunderingen in praktijk brachten. Hij veroordeelde de kleingeestige haat en vroeg zich af “waar deze ideeën, generalisaties, abstracties – die mensen uit al deze boeken haalden – goed voor waren als landen erdoor verwoest werden en zijn medemensen in een moorddadige strijd gestort werden.” Hij concludeerde: “Mensen richtten zich alleen tot papier om hun fanatieke standpunten te uiten, of om zichzelf ervan te overtuigen dat ze slechts omstanders zijn.” Op het eind van zijn leven, walgend van het geweld en de wreedheden van godsdienstfanaten was zijn troostende les: onze liefde voor het leven zelf.

Ook nu woeden er op de wereld tal van oorlogen die het karakter hebben van godsdienstoorlogen. En in de zogenaamde beschaafde westerse wereld worden tal van ‘ideologische’ verschillen verbaal en via de (sociale) media uitvergroot. Haalde men in tijd van De Monaigne de ideeën, generalisaties en abstracties uit boeken en pamfletten, nu schreeuwt men ze van de daken via de sociale media en neemt de ervaren onveiligheid door de polarisatie zienderogen toe. Ook ik walg weleens van het verbale geweld en de wijze waarop de standpunten onder woorden worden gebracht, en mensen worden misleid en verketterd. Ik hoop dan maar dat de wijsheid van Michel de Montaigne – onze liefde voor het leven zelf –  ook in deze tijd troost en hoop blijft bieden. 

 

 

Louis van der Kallen.



Voeg toe aan je favorieten: Permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *