| 17-03-2021 |
Normaliter is een waterschap een oase van rust waar hard gewerkt wordt aan lange termijn zaken als waterveiligheid, waterkwantiteit en waterkwaliteit, ook wel de kerntaken van het waterschap genoemd. Tot 2008 werden de besturen gekozen op basis van persoonlijke kwaliteiten via een personenstelsel. Er waren geen politieke partijen! Natuurlijk vond politiek Den Haag dat maar niks. Er werd een lijstenstelsel (met partijen) ingevoerd en het bestuur begon politieker te worden. (Oud-) raads- en statenleden begonnen door te dringen in het meer technisch georiënteerde waterschapsbestuur. De alfa’s verdrongen de bèta’s. Waterschappen waren gericht op de kerntaken. En slechts op het algemeen belang voor zover het de kerntaken betrof.
Met de intrede van de politici begon ook het duwen en trekken over de vervulling van de posities in de dagelijkse besturen. De veelal boerendijkgraven werden al rap vervangen door ‘ervaren’ politici c.q. personen die hun sporen in de politiek c.q. de politieke partijen ‘verdiend’ hadden.
Het gevolg was: ze kwamen binnen met hun eigen – deels – politieke agenda; zij wisten wat de maatschappij nodig had. En dat was in hun ogen vaak meer dan de kerntaken van het waterschap. Het waterschap moest midden in de maatschappij staan. Websites werden publieksvriendelijk gemaakt. Afdelingen communicatie verdubbelden of soms wel vervijfvoudigden van omvang. De media moesten binnengehaald worden want de bestuursleden moesten als politici immers de pers halen! Dat vergde in hun ogen meer dan die saaie kerntaken. De ‘oude’ garde van veelal bèta’s, die ging voor uitgangspunten als “zuinig, kwalitatief goed en de lange termijn” moest goedschiks of kwaadschiks wijken. De meesten lieten zich makkelijk afserveren. De alfa’s waren verbaal immers superieur en mediagenieker.
Soms echter zijn er in die oude garde een paar die niet stilletjes langs de zij- of achterdeur meewerkend het podium verlaten. Zij ‘snappen’ het niet. Dan is er de moderne praktijk. Je huurt een organisatieadviseur met een politieke sitekick in om de goegemeente te vertellen dat de bestuurlijke verhoudingen verrot zijn. Je laat eerst een deel van het bestuur (wat je vermoedelijk opnieuw wilt benoemen hun portefeuille ter beschikking stellen (wegens onwerkbare verhoudingen) en dan maak je het leven van de last of the Mohicans zuur zodat ook zij “per direct” opstappen.
Voor de waterschapwereld is dit soort politiek haantjesgedrag volstrekt nieuw en ongehoord. Dan kan de enige niet-gekozene doen wat hij wil en met behulp van zijn politieke vrienden op zoek gaan naar mensen die wel passen in de nieuwe politieke realiteit van het waterschap. Dus gaan staan midden in het maatschappelijk veld dat veel verder reikt dan de voor veel (oude) waterschapbestuurders heilige kerntaken van het waterschap. De kerntaken die ten grondslag liggen aan de oudste bestuursvorm van ons land, de waterschappen.
Het bestuursakkoord kan de prullenbak in. Het akkoord bevatte wel vooral de kerntaken als programmaonderdelen op basis waarvan de verkiezingen zijn gehouden. Het moet anders, zo schijnt de benoemde dijkgraaf te denken. Weg met de focus op kerntaken. Er moet meer aandacht komen voor duurzame relaties (denk aan de politieke vriendjes op posten als gedeputeerden van de provincie, en de wethouders van de gemeenten) en het waterschap moet meer ‘haar’ maatschappelijke rol op gaan pakken. Kortom met waterschapgeld het werk gaan doen wat behoort bij de provincies en gemeenten.
Mijn persoonlijke analyse bij wat er op 15 maart 2021 is gebeurd bij waterschap Hollandse Delta is dat een door de Kroon benoemde Dijkgraaf gekozen bestuurders beentje heeft gelicht en lak heeft aan een op basis van een verkiezingsuitslag gesloten bestuursakkoord. Hij kan niet samenwerken met de vijf andere dagelijkse bestuurders. Dat ligt vast niet aan hem ( de heer Jan Bonjer) die nog geen jaar dijkgraaf is en waar het AD bij zijn benoeming de volgende kop aan wijdde: “De opmerkelijke carrièreswitch van Jan Bonjer: natuurman in het boerenbolwerk”.
Bonje met Jan Bonjer: het was te verwachten. Een benoemde met een eigen agenda. Raar! Om te komen tot een agenda van een overheid als een waterschap kennen we verkiezingen. Ik wens mijn collega waterschappers in de Hollandse Delta veel wijsheid toe.
Louis van der Kallen.
