IS NEDERLAND (NOG) EEN DEMOCRATIE?
Ik neem al vele jaren deel aan verkiezingen en heb in die jaren de mogelijkheid tot actieve deelneming geleidelijk beperkt zien worden. Vroeger was deelneming voor een politieke partij of burger relatief eenvoudig. Er waren nauwelijks financiële of administratieve beperkingen. Langzaam maar zeker zijn er tal van beperkingen in gevoerd.
Zo heb je tegenwoordig behoorlijk wat geld nodig om je als partij verkiesbaar te stellen. De Tweede Kamer, de gemeenteraden en Provinciale Staten zijn al jaren lijstenstelsels. Wat zijn daarvoor aan belemmeringen geleidelijk in gevoerd? Een deelnemende partij moet tegenwoordig formeel geregistreerd worden. Kosten 225 euro. Er moet een waarborgsom gestort worden. 1125 euro voor deelname aan de provinciale verkiezingen en 11.250 euro voor Tweede Kamer verkiezingen. Partijen moeten ook ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel (inclusief oprichtingsakten/ statuten enz. bij de notaris). Vroeger volstonden met de hand ingevulde formulieren. Verlangen de organisatoren nu buiten de schriftelijke aanlevering van de stukken dat je een digitale versie inlevert en de stukken digitaal voorbereid. Met een programma van de Kiesraad. Digibeet jammer dan! Autist jammer dan! Je zoekt het maar uit!
In mijn beleving is een echte democratie laagdrempelig en moet iedereen, rijk en arm, daaraan passief (kandidaat zijn) en actief (stemmen) zonder noemenswaardige beperkingen deel kunnen nemen. Toen bij de kandidaatstelling werd ingevoerd dat een kopie van het paspoort of rijbewijs bij de kandidaatstelling moest worden ingeleverd kon ik daar wel begrip voor opbrengen. Je moest immers zeker weten of de kandidaat wel echt was wie hij of zij voorgaf te zijn. Maar de centrale stembureaus accepteerden dat er bijvoorbeeld KOPIE op stond. Dat mag nu niet meer. Gevolg: sommige kandidaten haken af. Dezelfde overheid zegt immers: geef niet zomaar een kopie van je paspoort of maak duidelijk dat het een kopie is. Vroeger kon je steunverklaringen (nodig voor een nieuwe partij) gewoon verzamelen. Nu moet een ondersteuner naar het gemeentehuis om daar te tekenen. Allemaal toenemende administratieve beperkingen waar enige argumenten voor te vinden zijn. De kans op fraude of valsheid in geschrifte neemt af.
Deze week nadat ik, een digibeet met autistische trekjes, dacht dat het helse karwij van het administratief voorbereiden af was, kwam ik er achter dat de kiesraad weer iets nieuws bedacht had om de deelname aan verkiezingen te bemoeilijken. Plotseling (bij de gemeenteraadsverkiezingen van vorig jaar werd er niet naar gekeken) moet er ook een kopie van de achterkant van het (nieuwe model) paspoort van iedere kandidaat worden ingeleverd. Opgegeven REDEN? Daar staat het BSN nummer. Laat het BSN nummer al jaren ook aan de voorkant staan!!! Bureaucratie of opzettelijke ontmoediging? De politieke elite beschermd zichzelf is mijn conclusie!
Kijk ik naar de verkiezingsveranderingen binnen de waterschappen, dan is de verandering helemaal enorm en feitelijk beperkend en bevoordelend voor de politieke partijtijgers van de landelijke partijen. Tot 2008 kenden de waterschappen een personenstelsel. Iedereen kon zich kandidaat stellen. Geen kostbare partijnaamregistratie. Geen kostbare waarborgsom. Geen Kamer van Koophandel registratie en geen gang naar de notaris! Zonder geld kon iedereen op eigen naam deelnemen aan de waterschapsverkiezingen. Gevolg enthousiaste waterschapbestuurders die op eigen naam en op de eigen deskundigheid gekozen werden. Niet omdat ze folders rondbrachten of vergaderingen van hun partij trouw bezochten. Maar omdat ze waren wie ze zelf waren. Sinds 2008 zijn de waterschapsverkiezingen aan dezelfde bureaucratische idioterie onderworpen als de andere verkiezingen. En is wat eens een bestuur was, waarvan de leden werden gekozen op de eigen kwaliteiten verworden tot een grotendeels zelfde op korte termijn gerichte selectie van partijtijgers als de andere bestuurlijke organen die menen ‘democratisch’ gekozen te zijn. De waterschappen waren het laatste democratische (gekozen) bolwerk van de partijlozen. Ook dat bolwerk moest door de politiekers in Den Haag gesloopt worden. Wat mij betreft komt het personenstelsel, te beginnen met de waterschappen terug. Voor mijn gevoel is dat veel democratischer. Bestuurd worden door burgers zonder partijbelangen! Het werkte tot 2008 uitstekend!
In de ruim dertig jaar dat ik aan verkiezingen deelneem, is het alleen maar moeilijker gemaakt om actief deel te nemen aan de verkiezingen. Ik snap steeds beter waarom het ‘gewone’ volk afhaakt. De partij elites in politiek Den Haag hebben de democratisch waarden waarop verkiezingen gebaseerd horen te zijn, steeds meer ten eigen bate ingericht en daarmee naar mijn gevoel ondermijnd. Achteraf verdenk ik ze er ook van de opkomstplicht van vroeger ook te hebben afgeschaft om de eigen ‘elite’ te bevoordelen. Het is immer grotendeels het ‘klootjesvolk’ dat bij verkiezingen thuis blijft! Misschien wordt het tijd dat ook ik een geel hesje aan ga trekken?
Louis van der Kallen