| 05-08-2019 | 16:15 uur |
| DE ‘HEILIGE’ BEDRIJVEN |
De afgelopen jaren heb ik met regelmaat geschreven over de overheid en, in relatie daarmee, over belastingen. Er was een tijd dat het betalen van belasting werd gezien als een uiting van burgerschap. De burger betaalde aan de overheid en de burger kreeg er overheidsdiensten zoals veiligheid, WW, AOW, onderwijs, infrastructuur, rechtspraak enz. voor terug. Je maakte deel uit van een samenleving en je droeg naar draagkracht bij aan de instandhouding van die samenleving middels belastingbetaling. De structuur van de samenleving werd ook ondersteund door de lokale elite. De leiders van grotere familiebedrijven die in de lokale politiek en in de kerkgemeenschappen de leiding namen. De globalisering en de opschaling naar steeds grotere multinationals heeft de top van die bedrijven vervreemd van het lokale. Ze zijn het nemen van de verantwoordelijkheid van en voor de ‘eigen’ samenleving ontstegen.
De grotere bedrijven zijn losgezongen van de landen van oorsprong. Zo lieten De Panama Papers zien (in 2015) dat veel bedrijven en particulieren belasting ontwijking tot een ‘kunst’ hebben verheven. In een artikel over vertrouwen schreef ik in 2016: “Er is veel verrot in de wereld. Wat moreel verantwoord is, lijkt niet de norm. De norm lijkt: wat niet bij wet verboden is, mag en is dus moreel verantwoord. Sterker nog, het wordt professioneel gevonden als banken, accountants, verzekeringsmaatschappijen, bedrijven etc. er aan meewerken om de winst te maximaliseren. Belasting betalen lijkt voor ‘de dommen’. Alleen zij die niet kunnen vluchten betalen de hoofdprijs. Voor mij is helder dat belasting betalen hoort op de plek waar je woont en/of werkt. Kortom waar je van de geneugten (gezondheidszorg, infrastructuur, vrijheid, veiligheid, enz. ) geniet die de overheid je levert. Zelfs een raadsheer, die deel uitmaakte van de belastingkamer van de Hoge Raad, wist via Panama zijn vermogen buiten de ogen van de belastingdienst te houden. Nu een deel van de wereldboekhouding van belastingontwijkers openbaar is geworden, blijkt hoe verrot het systeem is dat zelfs in een eerbiedwaardig instituut als de Hoge Raad, dat boven iedere twijfel verheven dient te zijn, rotte appels kunnen zitten.”
Bekijken we de ontwikkeling van de belastingtarieven dan valt op dat deze voor bedrijven (winstbelasting/ vennootschapsbelasting) sinds 1940 gedaald is van 30% naar 19% en 25% nu, terwijl deze regering voornemens is deze verder te verlagen naar 15% en 20,5%. Ter vergelijking: in België is op dit moment de hoogste schijf 34,5%. De dividendbelasting was in 2006 nog 25 %, nu 15% en het voorstel was deze maar helemaal af te schaffen. Ook wordt steeds duidelijker dat met name multinationals meesters zijn geworden in het vermijden van belastingen. In Frankrijk en in Nederland is er de afgelopen jaren een forse vermindering geweest van de fiscale solidariteit. De tarieven van de grootverdieners daalden en die van de kleinverdieners niet. In 1970 was het hoogste tarief voor de inkomstenbelasting in Nederland 72%. Nu is dat 51,75% en deze regering is voornemens dat verder te verlagen naar 49,5%. Die daling is al fors.
Een groot deel van de zogenaamde belastingverlagingen van de Rijksoverheid zijn slechts verschuivingen. De inkomstenbelastingtarieven zijn deels gedaald maar die belastingen zijn voor een groot deel op een andere wijze, en vaak door anderen dan overheden, van de burger geïnd. Zo gingen de winkeliers door de BTW verhogingen steeds meer geld van ons burgers ophalen voor de overheid. De Shell’s en de Total’s van deze wereld sluisden ook steeds meer accijnzen door naar de rijksoverheid. Zo ook de Essent’s en de Eneco’s van deze wereld die steeds meer energiebelasting van ons zijn gaan innen voor de geldhonger van de rijksoverheid. Zo lijkt het alsof de belastingdienst steeds aardiger voor ons werd, terwijl alleen de route waarlangs geïnd werd slechts wijzigde.
Zo is het ook met een aantal privatiseringen/liberaliseringen gegaan. Neem het oude ziekenfonds. Ooit werd de premie naar draagkracht geheven door de belastingdienst. Alleen de rijken waren particulier verzekerd. Nu doen de particuliere fondsen dat en worden de bestuurders rijkelijk betaald. Daalden de gemiddelde premies zoals beloofd door de politici in Den Haag? Natuurlijk niet. De voorzieningen daalden wel en de premies stegen stevig.
Sinds de ideologische veren nu zo’n 25 jaar geleden door de politiek zijn afgeschut, is de politiek verworden tot een managementstructuur gedreven door geld. Weg zijn zowel de idealen als de maatschappijvisies gericht op een betere toekomst. Geen wonder dat de kiezer zich keer op keer laat verleiden tot een keuze voor de meest biedende of zich richt tot de volksmenners en de mooipraters.
Ik wijs de dames en heren politici, die denken dat het ‘moderne’ politieke bedrijf wel vaart bij het verrijken van hun sponsoren en ‘het volk’ er is om uit te knijpen, nog eens op mijn artikel met de kop: “Tijden van oproer”. Het wordt tijd dat de zandstrooiers in Den Haag hun Klaas Vaak gedrag aanpassen en weer ideologische veren aantrekken. Het mogen Ludditische veren zijn.
Tot slot, ter overweging, een stukje tekst van Bas Jacobs uit een zaterdag editie van De NRC uit april 2015, die mij uit het hart gegrepen is: “Alleen een liberale renaissance kan het kapitalisme redden van de kapitalisten. Die renaissance zal alleen niet komen van mensen die zichzelf nu ‘liberaal’ noemen. Zij zijn verworden tot mercantilisten die eerlijke concurrentie en vrijhandel om zeep helpen. Ze stichten belastingparadijzen en steunen dictators. Zij zijn de buikspreekpoppen van een financiële sector die winsten privatiseert en verliezen socialiseert. Ze incasseren grootschalige staatssubsidies op hun vermogensopbouw via pensioenen en huizen. … alleen het kapitalisme biedt mensen hoop op een vrij leven en voorspoed. Onder één voorwaarde: iedereen zal moeten delen in de vruchten van economische vooruitgang. Maar door het uitvretersgedrag van een groep financieel-economische oligarchen erodeert langzaam het politiek draagvlak onder ons kapitalistische bestel.” Iets om over na te denken! Anders wacht uiteindelijk niets anders dan het oproer. Het sprookje van Klaas Vaak verliest echt een keer zijn kracht!
Louis van der Kallen
